Inzicht 4: Regie overdragen

Jarno Hilhorst & Johan Steenbergen

Inzicht 4: Regie overdragen
Er zijn vier inzichten voor trainers ontwikkeld op basis van verschillende onderzoeken: structureren, stimuleren, individueel aandacht geven en regie overdragen. In dit artikel gaan we dieper in op het inzicht "regie overdragen". Hoe maak je kinderen verantwoordelijk voor hun eigen leerproces?

Regie overdragen houdt in dat het belangrijk is dat de trainer/coach veel ruimte biedt voor inbreng van de sporters. Sporters zijn daarmee niet alleen ontvangers van informatie en kennis, maar worden juist uitgenodigd om mee te denken over hoe de volgende stap in hun ontwikkeling te zetten. Zo wordt aan de sporters de verantwoordelijkheid gegeven om zelf doelen te stellen, mee te denken over bepaalde oefeningen en na laten denken over oplossingen (b.v. in bepaalde spelsituaties).

Uitdaging voor trainers

Uit onderzoek blijkt dat trainers het in de praktijk toch moeilijk vinden om regie (en verantwoordelijkheid) aan hun sporters over te dragen. Zij vinden het moeilijk om ontwikkelgerichte vragen te stellen, te luisteren naar jonge sporters en vrijheid te geven.  Trainers lijken in het algemeen veel en snel feedback te geven en vinden het lastig, veelal vanuit betrokkenheid en fanatisme, om feedback uit te stellen. Vooral tijdens wedstrijden bij sporten waarbij de coach feedback mag geven, lijkt dat aan de orde te zijn. In het streven naar meer regie bij jonge sporters is het wenselijk dat trainers het waarom van oefenstof uitleggen, vragen stellen, keuzemogelijkheden bieden, bevestiging bieden via complimenten en directe feedback uitstellen. 

Probeer feedback langer uit te stellen

Dialoog

Voor een trainer die in zijn eentje een team begeleidt, is het overigens niet eenvoudig om veelvuldig in dialoog te gaan over individuele doelen en hoe die te realiseren, zonder orde en structuur te verliezen. Er lijkt daarbij niet direct een verschil te zijn tussen trainers van meer recreatief gerichte sporters en trainers van selectiegroepen/ talententeams. Hoewel selectietrainers mogelijk wel vaker regie proberen over te dragen, hanteren zij vaak een strakkere structuur en discipline richting hun sporters. Er zit dus wel eens een verschil tussen wat selectietrainers zouden willen en hoe ze feitelijk omgaan met hun jonge sporters. Regie overdragen moet overigens niet leiden tot ‘ga jullie gang, en veel succes’, maar het gaat vooral om de dialoog tussen trainer en zijn sporters. Laat jonge sporters bijvoorbeeld nadenken over oefeningen tijdens de training die bepaalde vaardigheden stimuleren. 

Laat jonge sporters zelf oplossingen zoeken

Creativiteit

Ook blijkt uit onderzoek dat spel- en sportsituaties bij kunnen dragen aan creativiteit. Zo blijkt heel duidelijk dat als jonge sporters zelf oplossingen mogen zoeken, ze ook in andere situaties creatiever en vindingrijker zijn. Een voetballer die af en toe eens op een andere plek in het elftal wordt opgesteld, en dus ook steeds nieuwe situaties ervaart, zal in deze nieuwe situaties ook eerder oplossingen vinden. Dit ‘oplossingen zoeken in nieuwe situaties’ is voor sport in het algemeen, maar vooral voor teamsporten erg belangrijk. 

Zelfregulatie

Hier kan ook de koppeling worden gemaakt met zelfregulatie in sport. Zelfregulatie is een continu proces waarin een jongere taakgerichte doelen stelt, doelen nastreeft en prestaties evalueert. Zo blijkt uit onderzoek dat sport kan bijdragen aan zelfvertrouwen, zelfperceptie, leren en het bewuster kiezen voor bepaalde mogelijkheden. Wat in onderzoek sterk naar voren komt is dat het aangaan van de dialoog met de sporters hierbij cruciaal is. Dat betekent dus het werkelijk in gesprek gaan met de jonge sporter, het luisteren naar elkaar en als trainer/coach de sporters stimuleren om zelf iets naar voren te brengen.